Canım Yuvadağı

Canım yine seni görmek istedi
Hasretine dayanamam Yuvadağı
Köylerin en güzeli senmişsin
Dumanın hiç eksik olmaz Yuvadağı

Yine hasret kaldım soğuk suyuna
Canım kurban olsun Selvi dalına
Erzincan Refahiye sen bir yana
Bekle yine geleceğim Yuvadağı

Dumanlı dağların sarı çiçeğin
Yağmurun dinmez serindir yelin
Gelemezsem sana seni özlerim
Senin hasretini nasıl çekerim

Yine özledim bak ben geleceğim
Bir gelen bir daha gitmek istemez
Köylerin en güzeli canım Yuvadağı

Yöresel Lezzet ve Oyunlar

Refahiye'nin yöresel özellikleri, yemekleri ve halk oyunlarıyla ilgili genel bilgiler.

Yemekleri; 

Çorbalar: Mercimek, tarhana, fıtı (düğülcek), arpa haşılı çorbası, yayla çorbası, işkembe, paça, ayranlı çorba (yarma), ayranlı kesme çorbası, mercimekli kesme çorbası, herle (un) çorbası, şehriye çorbası, ısırgan çorbası, domates çorbası, evelik çorbası ve sütlü çorba.

Et Yemekleri: haşlama, kızartma, sac kavurma, tas kebabı, ızgara köfte, sulu köfte, güvenç, döner, şiş kebabı, pirzola kebap, özellikle piknikte ve yaylada yapılan et yemekleridir.

Sebze Yemekleri: Pırasa, ıspanak, karnıyarık, musakka, taze fasulye, lahana sarma, evelik sarma, üzüm yaprağı sarma, kuru fasulye, kabak dolma, biber dolma, domates dolma, soğan dolma, madımak kavurma, patates kavurma, kapuska, çılbır, karnabahar, havuç kızartma ve sebzeli kebap.

Karışık Yemekler: Keşkek, mantı, bulgur pilavı, pirinç pilavı, makarna, kuskus ve bubukkodur.

Hamur işleri ve tatlılar:

Börek Çeşitleri: Katmer, pağaç, kabarcık, bişi, gözleme, beksimet, kömbe çeşitleri, kete, çörek çeşitleri, lahmacun, pide, erişte

Tatlı Çeşitleri: Kadayıf, baklava, bülbülyuvası, helva, kabak tatlısı, revani, pasta kek, lokma tatlısı, aşure, kalbur hurması, pekmez, kasefe, reçel çeşitleri ve kuşburnu marmelatıdır.


Halk Oyunları

Refahiye'nin kendine has bir halk oyunu bulunmamaktadır. Ancak Erzincan, Kemah, Sivas ve Elazığ gibi yörelerin oyunları alınmış ve bazı figür değişiklikleri yapılarak yöreye has ayrı bir tarzda oynanmaktadır. Bunların başlıcalar şunlardır;

1-Düz (Melikşerif düzü)
2-Düz (Kuruçay düzü)
3-Dik
4-Üçayak
5-Delilo
6-Karabit
7-Hoşbilezik
8-Tanzara
9-İçerleme
10-Kasap oyunları
Bu oyunlar davul-zurna eşliğinde erkekler tarafından oynanmaktadır.

Kadınlar tarafından oynanan oyunlar:

1-Karşılama
2-Halay
3-Madımak
4-Nurey
5-Delikız oyunlarıdır.

Yuvadağı Efsanesi

Yuvadağı köyümüz ne güzel yamaçlara yaslanmış
Aslan koç yiğitleri al yanaklı kızları kete ile beslenmiş
Yuvadağının ulu çınarları dedeleri çokta yaşlanmış
Ne canlar ak saçlı analar gelip göçtüler dostlar

Hükümet ilçemizin nede güzel köyü Yuvadağı
Damağımıza tat veriyor güzel balı peyniri tereyağı
Önümüzden geçiyor İliç Malatya oto yolu
Senin baharın yazın bir başka güzel Yuvadağı

Artık ötmez olmuş Yuvadağının kekliyi turnası
Daha yazılarda gıcılamıyor kanı arabası
Ömürlere ömür katar Yuvadağının suyu havası
Senin suyun havan balın yağın bir başka Yuvadağı

Yuvadağının koç yiğitleri çok mert çalışkan
Yuvadağının emmileri hep zamanla yarışır
Yuvadağı köyünü güzelleştiren Zühdü başkan
Böyle genç çalışkan başkanlara can kurban gardaş

İpekyolu ilçemizin Yuvadağı en güzel köyü
Serin yaylasından obalarından geliyor soğuk suyu
Baharın yem yeşil olur mor sümbüllü bahçe bağı
Senin bağın bahçen bir başka güzel yuvadağı

Ne de güzel akar o soğuk pınarları
Lale Sümbül Nergiz kokar engin dağları
Yaylasına meşesine gider taşlı cılga yolu
Nede güzeldir gardaş şu bizim Yuvadağı

Yuvadağı köyüne camdibi köyünden gidilir
Güzel hökümette Yuvadağı köyü efsane diye bilinir
İnsanlık ahlak dürüstlük Yuvadağından alınır
Yuvadağı şirin Erzincan’ın medarıdır gardaş

Yuvadağı ovaların yaylaların yazıların başı
Gönülleri serinletir o güzel soğuk ayranlı aşı
Mazlumdur insanı gurbette verir ekmeğin savaşı
Diyar gurbeti mekan tutmuşlar benim dostlarım

Hani şimdi nerde ela öküz sarı boğa
Yeşil bahçelerin gazel olmuş girilmiyor bağa
Yüce hakka yürümüş Turan çavuş Derviş ağa
Senin bağın bostanın birbirine kavuşmuş Yuvadağı

Yuvadağı Köyü koç yiğitlerini vermiş gurbete
Kırk beş yıl hasret kalmışlar o can memlekete
Yad eller anaları babaları düşürdü acı dertlere
Senin hasretin sevdan gönüllerde bitmez Yuvadağı

Şair baki Yuvadağını gönüllere yazdı
Koca şair Yuvadağı köyünü bir saat gezdi
Bu Yuvadağı köyüne şairin yazdıkları azdı
Yuvadağı tarihe yazılacak köy gardaş

Yuvadağı’nın karlı dağlarından akar Şelalesi
Zühdü başkan Yuvadağı’nın meşalesi
Hergün artan üyesiyle genç çalışkan yönetimle
Ayırmadan hiç kimseyi kucaklıyor herkesi
Şair Baki Çiftçi

Bizim Yuvadağı

Bizim köyün bahar yazı
İçinde salınır gelini kızı
Obaya dağılır koyun ile kuzu
Ah ne güzel bizim Yuvadağı
Madımak toplar gelini kızı
Ne güzel kokar yeşil doğası
Soğuğu sıcağı hiç belli olmaz
Fehmi Çavuş’un kapısına oturan kalkmaz
Ah ne güzel bizim Yuvadağı
Suları Soğuktur el uzatılmaz
Odunlar kesilir sobalar yakılır
Patates pişer çaylar kaynar
Gelen sobanın başına yatar
Ah ne güzel bizim Yuvadağı

SİGARA VE ALKOL ZARARLARI

SİGARA KULLANIMININ ZARARLARI

• Ağız kokusu yapar, diş ve diş eti hastalıklarına yol açar.
• Dudak, yanak ve gırtlak kanserine neden olur. Hatta sigarayı yakmadan dudağında taşıyan ya da tütün çiğneyenlerde de ağız için kanserleri görülür.
• Dilde, tat alma duyusunda bozulmalar olur.
• Beyin hücrelerinin ölümüne yol açar. Öğrenme bozuklukları, hafıza zayıflığı ve erken bunama görülür.
• Göz merceğinin saydamlığının azalmasına yani katarakta sebep olur.
• Cildin yapısının bozulmasına neden olur. Leke ve kırışıklık oluşur. Selülitlere sebep olur.
• Burunda koku alma duyusu azalır.
• Sinüzit, farenjit, bademcik ve orta kulak iltihabı gibi üst solunum yolu hastalıklarına yol açar.
• Damar sertliğini hızlandırır. Beyin ve kalpte damar tıkanıklığına neden olur. Kalp krizi ve tansiyon yükselmesi görülür.
• Ayrıca mesane kanserinin önemli nedenlerindendir.
• Akciğerlerde çeşitli hasarlara, astım ve kronik bronşit gibi hastalıklara neden olur. Bronşlarda ve akciğerlerde birçok çeşit kanserin oluşmasına neden olur.
• Gastrit, ülser ve reflü hastalığına sebep olur. Mide ve yemek borusu kanserine yol açar.
• Gebelikte tüketilen sigara düşük doğumlara ve bebekte gelişme geriliğine neden olur.
• Erken menopoz ve rahim kanserinin sebebidir.
• Parmaklarda sararmaya ve tırnaklarda zayıflamaya yol açar.
• Kemik erimesine neden olur.
• Burger hastalığına sebep olur. Bu hastalık, el ve ayaklardan başlayarak tıkanıklığa yol açar ve uzuvların kesilmesi gerekir.
• Vücutta yorgunluk, uykusuzluk hali, stres, gerilim, performansta düşme ve reflekslerde azalma görülür.
• Pankreas kanseri riski artar.
• Hastalık, yara ve ameliyat tedavileri uzun sürer.
• Kullanılan ilaçları etkisizleştirebilir.
• Bütçenize yük olur, çevre kirliliğine yol açar, yangınların en önemli sebeplerindendir.
• Çocuklarınız kanseri önleyen genlerden yoksun hayata gelir.
• Hamilelerde %10-15 eksik kiloda doğuma ve bebek zeka eksikliğiyle doğar.
• Çevrenizdekilere de bu zararları verirsiniz. Çocuğunuzun sigaraya başlama oranı daha fazladır.

ALKOL KULLANIMININ ZARARLARI

• Aşırı alkol geçici hafıza kaybına neden olur.
• Beyin ve sinir hücrelerinin zarlarını zehirler veya uyuşturarak kullanılmaz hale getirir.
• Alkol göze giden görme sinirlerine de tesir eder. Sulanma ve görme bozukluklarına neden olur. Neticede ameliyat kaçınılmaz olur. Körlüğe neden olabilir.
• Midenin iç yüzeyini kaplayan tabakayı tahriş eder ve buna bağlı olarak gastrit’e yol açar. Mide zarında yırtıklar oluşur. Mide ve yemek borusunda iç kanamalar meydana gelir. Kusma gözlemlenir.
• Kalp kasına zarar verir ve buna bağlı olarak kalp hastalıklarına yol açar. Kalp atışlarında düzensizlik meydana gelir. Kalp yetmezliğine neden olabilir.
• Anne karnındaki bebeğin gelişimini olumsuz etkiler.
• Damar kireçlenmesine yol açar.
• Terleme ve kanın akışını hızlandırır. Kanı sulandırır. Yaralanmalarda, yaralı bölgenin geç iyileşmesine neden olur.
• Tepki refleksleri azalır, beynin düşünme ve karar verme düzeni zayıflar.
• Yemek borusu, gırtlak, mide ve pankreas kanserlerine neden olur. Kanser riskini büyük oranda artırır.
• Alkol kullanımından bir gün sonra baş ağrısı ve ağız kuruluğu çok sık görülür.
• Sonradan utanacağınız, pişman olacağınız ya da pişman olmaya bile vakit bulamamanıza yol açabilecek davranışlarda bulunmanıza yol açabilir.